|
VEDAT ÖZDAN /
2014
yılında hangi gıda ürünlerinin fiyatı düştü, hangilerinin arttı?
Neden?
Konumuz gıda, Sokratesten bir alıntıyla başlayalım: Yemeğin en
iyi sosu açlıktır.
Malum bizim Merkez Bankası enflasyon hedeflemesi yapıyor.
2014 yılında başlayan ve halen devam eden petrol fiyatlarındaki
beklenmedik ani düşüş olmasaydı, gerçekleşen enflasyon oranı
yüzde 8.17nin çok daha üzerine çıkar; muhtemel iki suçlu kur
artışı ve yükselen gıda fiyatları olurdu.
Aşağıdaki şekil, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
tarafından yayımlanan FAO Küresel Gıda Fiyat Endeksinin son beş
yılki seyrini gösteriyor:
Şekilde de görüldüğü üzere gıda fiyatları son dört yıldır
düşüyor.
FAO Küresel Gıda Fiyat Endeksi uluslararası ticarete konu beş
mal grubu içindeki gıda ürünlerinin fiyatlarındaki değişimi
ticaret ağırlıklarına göre izleyen bir endeks. Mal grupları
şunlar: Tahıl, et, süt ürünleri, bitkisel yağlar ve şeker.
Küresel Gıda Fiyat Endeksi altında her bir mal grubu için bir
alt endeks var.
FAO dün internet sitesine koyduğu bir duyuruyla, 2014 yılında
FAO Küresel Gıda Fiyat Endeksinin 2013 yılına göre yüzde 3.7
düştüğünü açıkladı.
Buna göre, 2014 yılında bu alt endekslerden FAO Et Fiat Endeksi
hariç, dört fiyat endeksinde düşüş yaşandı ve endeks değerleri
son beş yılın en düşük değerlerine veya bu değerlere yakın
düzeylere indi.
FAO duyurusuna göre endeksi oluşturan mal gruplarından tahıl
ürünlerinde fiyat düşüşü yüzde 12.5, süt ürünlerinde yüzde 7.7,
bitkisel yağlarda yüzde 6.2, şekerde yüzde 3.8 oldu.
Mal gruplarından sadece ette fiyat yükselişi yaşandı (yüzde
8.1).
Aşağıdaki şekil, mal grupları fiyat endekslerinin 2014 yılı
içindeki aylık değişimlerini gösteriyor.
Görüldüğü gibi süt ürünlerindeki fiyat düşüşü şubat ayında
başlıyor. Tahıl ve bitkisel yağlardaki fiyat düşüşü mart ayında,
şekerdeki fiyat düşüşüyse temmuz ayında başlıyor. Et ürünleri
fiyat endeksi 2013 yılına göre kümülatifte artış göstermesine
rağmen, ağustos ayından bu yana düşüyor.
FAO Tahıl Fiyat Endeksi aralık ayında yükselmesine rağmen yılı
yüzde 12.5lik düşüşle kapattı. Aralık ayındaki yükselişin
önemli bir nedeni Rusyanın Batı yaptırımlarına karşı ihracatı
kısıtlayıcı önlem alabileceğine ilişkin korkular oldu. Özellikle
buğday fiyatları bu nedenle yılın son iki ayında artış eğilimine
girdi. Ancak güçlenen dolar ve zayıflayan ticaret hacmi, buğday
fiyatlarındaki artışı frenledi. 2014 yılında pirinç fiyatlarında
da ciddi düşüş yaşandı. Bunun en önemli nedeni rekor düzeylere
ulaşan üretim ve büyük stok düzeyi oldu.
Hatırlarsanız 2013 yılında ABDde ciddi bir kuraklık yaşanmıştı.
ABDde tarımsal üretim 2014 yılında çok ciddi artış kaydetti.
Nitekim bunun sonuçlarını ABD büyüme verilerinde de gördük.
FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksindeki yüzde 7.7lik düşüşün bir
nedeni Çin ve Rusyanın ithalatlarını azaltması oldu. Bu durum
dünyada süt ürünleri arz fazlasına yol açtı. Endeks içinde en
fazla fiyat düşüşü yaşanan ürünler süt tozu, tereyağı ve peynir
oldu.
FAO Bitkisel Yağlar Endeksindeki yüzde 6.2lik düşüşün bir
nedeni petrol fiyatlarının düşmesi, bir diğer nedeniyse palmiye
yağına olan talebin düşmesi oldu.
FAO Şeker Fiyat Endeksi aralık ayında yüzde 4.8 düştü. Temel
neden Brezilya gibi büyük şeker üreticilerindeki arz fazlası
oldu. Petrol fiyatlarının düşmesine bağlı olarak etanol
üretiminin cazibesini yitirmesi bir başka neden oldu. Endeks
kümülatifte 2014 yılında yüzde 3.8 düştü.
FAO Et Fiyat Endeksi aralık ayında güçlenen dolar nedeniyle
düşmesine rağmen, 2014 yılının tamamı için yüzde 8.1 yükseldi.
Aralık ayındaki düşüşün bir başka nedeni Okyanusyada (Avusturalya,
Yeni Zelanda vs. Pasifikteki ada ülkelerin tamamı) sığır ve
koyun eti, Avrupada da domuz eti fiyat kotasyonlarının düşmesi
oldu.
Özetle FAO Küresel Gıda Fiyat Endeksindeki düşüşün temel
sebepleri düşük büyüme, güçlü dolar, düşen petrol fiyatları,
gıda arz fazlası ve rekor düzeylere ulaşan gıda stok düzeyi
oldu.
Kaynak : http://t24.com.tr/
|
