VEDAT ÖZDAN /

Isınan küresel piyasalar, Yunanistan sorunu ve kötüleşen Çin ekonomisi

Sitesindeki Mart 2015 tarihli raporda yer alan son bilançosuna göre Fed’in 4 trilyon 487 milyar dolarlık aktifi, 4 trilyon 429 milyar dolar yükümlülüğü ve 58 milyar dolar sermayesi var. 2008 krizi, türev piyasalarda yüksek kaldıraçla işlem yapılmasından çıktı. 2008 yılında Lehman’ın kaldıraç oranı 1’e 31’di. Fed’in kaldıraç oranı 1’e 76!

Saxo Bank Kıdemli Yatırım Uzmanı Steen Jakobsen önceki gün şunu söyledi: “2015 bir başka kayıp yıl olacak. Fed, haziran veya eylül ayında faiz artıracak ve Fed’in yarattığı varlık enflasyonu nedeniyle tarihin en büyük ‘teminat tamamlama çağrısı’ (margin call)* deneyimine şahit olacağız.”

Dolar borcu olanların uykularının kaçtığı bir döneme girdik. Küresel piyasalarda tedirginlik hergün biraz daha artıyor.

Korkulan şu: Yunanistan temerrüde düşer ve Avro’dan çıkarsa, Fed’in faiz artışıyla hızlanacak varlık fiyatlarındaki ani düşüş, Çin’in tetiklemesiyle küresel türbülansı 2008 benzeri bir krize dönüştürür mü?

Deflasyon ihraç eden merkez bankaları küresel gayrimenkul balonuna çuvaldız dürtüyor

Geçen yıl Çin yüzde 7.4 büyüdü. Bu yıl iyimser tahminle yüzde 7 büyüyecek. IMF tahmini yüzde 6,8. Son 24 yılda ortalama yüzde 9,38 büyüyen bir ekonomi için yüzde 7, düşük bir büyüme oranı!

Mart ayında Çin ihracatı yüzde 15 geriledi. Geçen hafta ilk çeyrek büyüme oranı, bir önceki çeyrekten 0.3 puan düşük geldi. Böylece Çin 2009 yılından bu yana en düşük çeyrek büyümesini gördü. Asya borsaları düştü. Hong – Kong borsası son 4 ayın en düşüke seviyesine indi. Bunun üzerine son 6 ayda iki kez faiz indirmiş olan Çin Merkez Bankası rezerv karşılık oranlarını 100 baz puan indirdi. Böylece bankalara 100 milyar dolarlık bir likidite sağladı. Bu indirim, yıl içinde yapılan ikinci ve 2008 krizinden bu yanaki en büyük indirim oldu!

Bir Bloomberg haberine göre Hong Kong merkezli Macquarie Group Büyük Çin Ekonomisi bölüm başkanı olan Larry Hu şunu söylemiş: “2015 yılının ilk çeyreği Çin ekonomisinin en karanlık dönemi oldu. Büyüme oranı yüzde 7’ye indi. Bu oran, 2009 yılından bu yanaki en düşük oran. Mart ayında sanayi üretimi, 2008 Kasım ayından bu yana en düşük oranda arttı. 2009 yılından bu yana ilk kez enflasyon negatife döndü.”

Evet, gelişmiş ülkeler ve majör merkez bankaları dünyaya deflasyon ihraç ediyor ve dolar borcu olan şirketleri ve yükselen fiyatlara bağlımlı hale gelmiş gayrimenkul sektörünü, nakit krizine doğru sürüklüyor.

Çin’de gayrimenkul sektörü alarm sinyalleri veriyor

Bir önceki yazımızda küresel gayrimenkul sektörü balonunun şiştiğinden ve en büyük balonun Çin’de olduğundan söz etmiştik.

Çin’de özellikle son beş yıl içinde büyümenin motoru inşaat sektörü oldu. Metropollere göç oldu ve insanlar konut aldı. 1997 yılında Tayland’da yaşananları hatırlayın**. Şimdi benzer emâreler Çin’de görülüyor.

Çin’de düşme trendine giren büyüme performansı, yuan dahil tüm para birimlerine karşı güçlenen dolar ve konut fiyatlarının düşmesi; ülkedenin gayrimenkul sektörünü zora sokuyor ve dolar borcu yüksek olan büyük gayrimenkul şirketlerini temerrüd tehlikesiyle karşı karşıya bırakıyor!

Geçen hafta, gayrimenkul sektöründe faaliyet gösteren ve 2009 yılında halka açılıp sonraki beş yıl içinde hep Hong Kong Borsa’sının parlayan yıldızı olan Kaisa Group Holdings Ltd. dolar borcundan dolayı temerrüde düştü.***

Bloomberg’in yaptığı bir çalışmaya göre Çin’de tahvil ihraç ettikten sonra şirket notu yatırım yapılabilir derecenin altına düşmüş 34 tane gayrimenkul şirketi var. Bu şirketlerin borç düzeyi 2013 yılında “vergi ve faiz öncesi kazançlarının” (EBIT) 4.8 katıydı, 2014 yılında 6.2 katı düzeyine çıktı!

Dahası, S&P geçen Cuma bir rapor yayımladı ve “Çin’li gayrimenkul şirketlerinin gelir ve karlılık düzeyleri 2015 yılında daha da kötüleşebilir ve Kaisa’yı başka temerrüdler de izleyebilir”, dedi.

Yunanistan’ın temerrüde düşmesi: “Sinek küçüktür ama mide bulandırır”

Hatırlarsınız 20 Şubat günü Yunanistan ve Eurogroup arasında bir mutabakat zaptı imzalanmıştı. Bu zapta göre Yunanistan bir reform listesi hazırlayacak ve taraflar arasında reform listesinin ayrıntıları ve zamanlamasıyla ilgili teknik çalışmalar en geç nisan ayı sonuna kadar tamamlanacaktı. Nisan ayının bitmesine birşey kalmadı, ama Yunanistan ile kreditörleri arasında halen kayde değer bir ilerleme yok!

Yunanistan hükümetinin IMF’e olan borcunun vadesi 12 Mayıs’ta doluyor. Ay sonunda memurlara maaş ödemesi yapılması lazım.

Önceki gün Çipras hükümeti bir genelge yayımlayarak yerel idare ve merkezi hükümet bütçe birimlerine ticari bankalarda tuttukları nakit fazlasını (zamanında rahmetli Erbakan da başbakanlığı döneminde bunu yapmış ve “topa tutulmuştu”) Merkez Bankası nezdinde açılacak bir hesapta toplamaları talimatını verdi. Bu genelge sayesinde memur maaşlarını ödemek üzere tahminen 2 milyar avro kadarlık bir kaynak oluşacak.

Genelgenin resmi gazetede yayımlanmasının ardından belediyelerden genelgenin hem hukuki, hem de siyasi olarak kabul edilemez olduğuna dair açıklamalar geldi. Yunanistan “Belediyeler Birliği” ve Marousi belediyesi başkanı Giorgos Patoulis “Bugüne kadar hiçbir hükümet belediyelerin parasına dokunmaya cüret etmedi.” dedi.

Bugün demokrasinin ortaya çıktığı Yunanistan'ın başkenti Atina’da şehir konseyi ve belediyeler birliği toplanacak ve genelgeyi konuşacak.

Yine bugün ve cuma günü telekonferans sistemiyle Eurogroup toplantısı var.

Umarız, aklıselim galip gelir ve kimsenin "balonu" patlamaz.

ÖNEMLİ BİR DUYURU: Nesin Vakfı bu yıl 15. kez vakıf bahçesinde 23 Nisan çocuk şenliği düzenliyor. Şenlik öğleden sonra 13 – 14 sularında başlıyacak. Geçen yıl şenliğe 2,500 kişi katılmış. Bu yıl daha yüksek katılım bekleniyor. Saat 12,00'da Taksim AKM önünden ve Bakırköy Meydanından otobüsler hareket edecek. Çatalca'dan da Vakf'a saat 13 – 14 arası ring seferler olacak. Şenlikte 27 etkinlik planlanmış. Daha fazla bilgi ve iletişim için: Tel: 0212 783 6358 - 0533 449 20 69. halklailiskiler@nesinvakfi.org veya nesinvakfi@nesinvakfi.org

*****************************

*Şirket olarak bankadan kredi aldınız. Diyelim ki fabrika binanızı ve şahsi teminat olarak da Boğaz’da bir yalınızı teminat olarak gösterdiniz. Değerleme yapıldı ve ipotekler konuldu. Daha sonra gayrimenkul para etmez, verdiğiniz ipotek borcunuzu karşılayamaz oldu. Banka böyle bir durumda sizden teminatınızı artırmanızı ister. Yani başka gayrimenkulleriniz üzerinde de ipotek koymak ister. Veremezseniz temerrüde düşersiniz. Banka aldığınız krediyi vadesi dolmadan ödemenizi ister. Bir başka örnek: Bir brokerda diyelim bir milyon dolarlık bir hesap açtırdınız. Beklentiniz odur ki, Fed bu yıl faiz artırmayacak ve İngiltere ekonomisi bu yılın ikinci yarısında çok daha iyi olacak. Kaldıraç oranınız 1:100 olsun. Yıl sonu için 600 bin dolar marjinle 60 milyon dolarlık USD sat GBP al işlemi yaptınız. İngiltere ekonomisi iyi gitmedi ve Fed eylülde faiz artırdı. Dolar değer kazandı ve USD/GBP paritesi yükseldi. Zararınız 500 bin dolar, hesabınızda 400 bin dolar kullanılabilir marjin kalmış olsun. O zaman brokırınız size “margin call” çağrısı yapar ve sizden hesabınıza 100 bin dolar para yatırmanızı ya da ilave teminat vermenizi ister. Zararın daha da büyüyeceği kimi durumlarda, size sormadan da pozisyonunuzu kısmen veya tamamen kapatabilir. Bu da sürü psikolojisini tetikleyerek küçük olayların büyük sonuçlar doğurmasına neden olur.

Yeri geldi hatırlatalım: Hükümetin ay başında açıkladığı ekonomik paket taşınır malların da (fabrika makine – teçhizat, döşeme demirbaş vesaire dahil) teminat olarak kabulüne imkan vermeyi öngörüyordu.

**1997 yılının Temmuz ayında Tayland’da ciddi bir kriz patlak verdi ve bölgeyi çok olumsuz etkiledi. Krizi tetikleyen şey konut balonuydu. Bu krize “Güneydoğu Asya Krizi” dendi ve kriz sırasında dolara endeksli Tayland Baht’ı, Endonezya Rupi’si, Malezya Rigitti’si ve Filipin Pezo’su çok yüksek oranlarda devalüe oldu.

*** Kaisa’nın hisse senedi 31 Mart tarihinden bu yana Hong Kong Borsasında tahtaya kapalı. Hakkında yolsuzluk soruşturması da olan şirketin 43.2 milyar dolar tutarında tahvil borcu var.


Kaynak : http://t24.com.tr/

KAFİAD uğur mumcu'nun sokaği 20-5 g.o.p. ankara  Tel : + 90(312) 447 49 70 Fax : + 90(312) 446 99 12