EKONOMİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

AÇIGA SATIS ISLEMLERI: Sahip olunmayan menkul kiymetlerin ödünç alinmak sureti ile satilmasidir.

ALACAK DEVIR HIZI: Ticari alacaklarin kaç kez satislara dönüstügünü göstermektedir.

AGIRLIKLI ORTALAMA FIYAT: Her hisse senedi için, her seans öncesinde bir önceki seans islemleri dikkate alinarak ayri bir agirlikli ortalama fiyat olusturulur. Bu fiyat hesaplanirken degisik fiyattan ve miktarlardan gerçeklesen ve fiyati tescil edilen normal emirler dikkate alinir. Bir fiyatin tescil edilebilmesi için islemin lot olmasi ve gerçeklesmis islemin özel emir seklinde olmamasi gerekir.

ALTIN VE DIGER KIYMETLI MADENLER FONU: Portföyününün en az %51’ini altin ve diger kiymetli madenlerin olusturdugu fonlardir.

ANONIM SIRKET: Bir ünvana sahip en az 5 ortakça ana sözlesmesinde yazili konularda faaliyette bulunmak üzere asgari 5 milyar TL sermaye ile kurulmus olan ve esas sermayesi belli paylara bölünmüs olan sermaye sirketleridir.

AVRUPA PARA BIRIMI: ECU Sepeti Topluluga üye on ülkenin paralarinin sabit tutarlarinin toplamindan olusmaktadir. Bu tutarlar her üyenin agirlik katsayisina göre belirlenmistir. Katsayilar ülkenin GSMH’si, Topluluk içindeki ticaret hacmi ve kisa vadeli parasal destekleme sistemi içindeki paylarina göre belirlenmistir.

AYI PIYASASI: Hisse senedi fiyatlarinda düsüs beklentilerinin oldugu piyasalardir.

BASIT FAIZ: Belli ve degismeyen bir sermaye üzerinden belli bir süre için hesaplanan faizdir.

BASIT ORTALAMA: Belirli bir dönem araligindaki kapanis fiyatlarinin toplanarak baz alinan gün sayisina bölünmesi sonucu olusturulan ortalamadir.

BAYRAK: Hisse senedi borsasinda teknik analizde kullanilan grafik sekillerinden biridir. Fiyatlarda görülen uzun bir düsme yada yükselme sonrasi fiyatlarin istikrarli bir sekilde ve ayni oranlarda önce düsüp sonra yükseldigi grafik seklini ifade eder.

BAZ FIYAT: Bir hisse senedinin bir seans süresince islem görebilecegi en alt ve en üst fiyat limitlerinin belirlenmesinde esas teskil eden fiyattir. Bir hissenin bir önceki seansdaki Agirlikli Ortalama Fiyatinin en yakin fiyat adimina yuvarlanmasi ile hesaplanir.

BEDELLI SERMAYE ARTTIRIMI: Anonim ortakliklarin, artirdiklari sermaye karsiligi çikardiklari hisse senetlerini ortaklarina belirli bir bedelle nakit karsiligi dagitmalarina denir.

BEDELSIZ SERMAYE ARTIRIMI: Anonim ortakliklarin, iç kaynaklarindan yaptiklari sermaye artirimi karsiligi çikardiklari hisse senetlerini bir bedel almaksizin ortaklarina dagitarak gerçeklestirdikleri sermaye artirimlaridir.

BILESIK FAIZ: Herhangi bir sermayeye verilen faize de faiz verilmesidir. Yani belirli bir dönem sonundaki faiz arti ilk sermaye toplamina tekrar faiz islemi uygulanmasi islemidir. Bilesik faiz ticari bankalarin mevduat ve kredi islemlerine uyguladiklari bir yöntemdir.

BIRINCIL PIYASA: Hisse senetlerini halka arz eden sirketler ile tasarruf sahiplerinin dogrudan dogruya karsilastiklari piyasadir.

BLUE CHIPS: Borsalarda büyük firmalara ait ve yillar itibariyle istikrarli bir seyir izleyen menkul kiymetlere verilen isimdir. Bunlar genelde taninmis firmalarin kagitlarindan olusur. Yatirimci gözüyle bunlara güven tamdir. Bundan dolayi da fiyatlari nispeten yüksektir.

BORSA DISI PIYASA: Londra ve NewYork borsalari gibi, kabul edilen hisse senedi borsalarinin yetkileri disinda hisse senetleri alim ve satimin yapildigi piyasadir.
Türkiye’de de borsa disi piyasa lot alti ve küsuratli islemlerle sinirlidir. Bu islemler IMKB tarafindan 1990’dan itibaren denetim altina almistir.

BORSA EMIRLERI: Müsteri emirleri, üye temsilcileri tarafindan seans içinde borsa bilgisayar sistemine aktarildiginda borsa emrine dönüsür.

BÖLGESEL PAZAR: Ülkenin çesitli bölgelerinde faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli hisse senetlerinin güvenli bir ortamda islem görmesini saglamak amaciyla kurulmustur. Ayni zamanda Ulusal pazar için geçerli kotasyon sartlarini saglayamayan sirketler de burada islem görür.

BRÜT KAR MARJI: Isletmenin satislarinin brüt karliligini göstermektedir.

CARI ORAN: Firmanin kisa sürede borç ödeme gücünü gösteren orandir. Oranin büyümesi firmanin cari borç ödeme gücünün yükseldigi anlamina gelir.

CARI FAIZ ORANI: Piyasada fon arz ve talebinin karsilanmasi sonucu olusan faiz oranidir.

ÇAPRAZ KUR: Iki yabanci para biriminin bir baska ülkedeki degerlerini göstermek için kullanilan terimdir.

CCI GÖSTEGESI: (Commodity Channel Index: Mal Kanal Indeksi)
"CCI” hissenin kapany? fiyaty ile verilen periyod için önceki a?yrlykly ortalamalary mukayese eder.
CCI normal sartlarda + , - 100 arasinda hareket eder. Bazen + 100’ün üzerine çikar ve bu duruma (over-bought) asiri alinmislik denir. Bazen de – 100’ün altina düser ve bu duruma (over-sad) asiri satilmislik denir. Bu durumda CCI – 100 çizgisinin üzerine çiktiginda "al”komutu ve + 100 çizgisinin altina düstügünde "sat” komutu verir.

ÇIKARILMIS SERMAYE: Kayitli sermaye sistemine tabi ortakliklarin satisi yapilmis hisse senetlerini temsil eden sermayeleridir.

DEFLASYON: Bir ekonomide toplam arzin, toplam talebi asmasi durumudur.

DEFTER DEGERI: Bir isletmenin özsermaye toplaminin pay senedi sayisina bölünmesiyle belirlenir.

DESTEK SEVIYESI: Fiyatlarin düserken yogun alimlar ile karsilastigi ve daha asagiya düsmekte zorlandigi seviyedir.

DEVLET TAHVILI: Maliye Bakanligi tarafindan itibari kiymetleri esit ve ibareleri ayni olmak üzere çikartilan borç senetleridir.

DIRENÇ NOKTASI: Borsada, belli bir süreç içinde sürekli bir fiyat artisinin yogun satislar sonucu durduruldugu fiyat seviyesini ifade eder.

DÖVIZ: Ulusal para disindaki tüm yabanci paralar ve bu para cinsinden deger tasiyan menkul degerlere verilen isimdir.

DÖVIZ KURU: Bir ülkenin ulusal parasinin yabanci ülkelerin parasi cinsinden degeridir.

DÖVIZ TEVDIAT HESABI: Yurtiçi ve yurtdisinda yerlesik kisilerin, ticari bankalarda açmis olduklari yabanci para cinsinden mevduata verilen isimdir.

DÜNYA BANKASI: Dünya Bankasi yada Uluslararasi Imar ve Kalkinma Bankasi’nin temel amaci, üye ülkelerin gelismesine yardimci olacak mali kaynaklari saglamaktir.

DÜSEN ÜÇGEN FORMASYONU: Fiyatlarin düserken ayni seviyede destek olusturmasina karsilik çikarken daha düsük seviyede tepe yapmasiyla olusan sekildir. Fiyatlarin belirgin bir deger kaybetmeden önce olusturdugu formasyondur. Formasyonun düsüs hedefi, formasyonun destek seviyesi ile en yüksek direnç seviyesi arasindaki farkin destek seviyesinden çikarilmasiyla bulunur.

DÜSEN TAKOZ FORMASYONU: Büyük çikislardan önce olusur. Yukari dogru açisi olan bir üçgen görünümündedir. Takozun uçlarina dogru düsüsün siddetinde azalma olur. Hacim azalmasi çok belirgin hale gelir. Takozun düsen direnç çizgisi kirildiginda, çikis takozun boyunun üçte ikisi kadar olur.

EFEKTIF: Merkez Bankasi’nca alim ve satimi yapilan ve Türk lirasi olarak kurlari belirlenen yabanci ülkelere ait kagit paradir.

ELLIOTT DALGA ANALIZI: Çikan dalgalari ve düsen dalgalari kendi içinde gruplara ayirarak inceleyen analiz sistemidir.

EMIRLERDE GEÇERLILIK SÜRESI: Borsa emirlerinin geçerlilik süresi bir tam gün (2 seans) olarak belirlenmistir.

EMISYON: Merkez Bankalarinca piyasaya banknot sunulmasidir.

ENDEKS FON: Borsa endekslerindeki oranlara göre endeks kapsamindaki hisse senetlerinden olusan portföyü isleten fonlardir.

ENFLASYON: Toplam talebin toplam arzi asmasidir.

ENFLASYON RISKI: Yatirimci tarafindan arzulanmayan bir reel getiri oraninin gerçeklesme olasiligini ifade eder.

EVALÜASYON: Bankalarin kayitlarinda sabit kur üzerinden geçirilen dövizlerin her ay sonunda geçerli cari kura göre düzenlenmesine denir.

FACTORING: Alacak hakkinin bir baska kurulusa devri sonucunda likit fon saglayan bir mali islemdir. Ülkemizde de hizla yayginlasan bir finansman yöntemidir.

FAIZ: Ödünç alinan belirli bir fonun kullanma bedelidir.

FAIZ ORANI RISKI: Yatirim yapilan kiymetin fiyatinin piyasadaki faiz oranlarindan olumsuz olarak etkilenmesi durumunda olusan risktir.

FLAMA FORMASYONU: Bayrak formasyonuna benzer. Yapilan hizli primlerden sonraki dinleme sirasinda fiyatlarin çok düsük bir açiyla asagiya veya yukariya dogru hareket etmesidir. Formasyon hedefi, yapilan ilk belirgin boyutunun düzeltme sirasinda yapilan dip seviyeye eklenmesiyle bulunur.

FINANSAL KIRALAMA: Makine ve teçhizatin mülkiyet hakkinin yasal olarak kiraya verende kalmasina ragmen, ekonomik açidan kiralanan varlik üzerindeki kontrolü kiraciya devreden ve kiraciyi varligin fiili sahibi haline getiren uzun süreli bir leasing türüdür.

FINANSAL RISK: Yatirim yapilan kiymeti ihraç eden sirketin mali yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda olusan risktir.

FIYAT GÖSTERGESI: Sadece fiyat degisimini baz alan inceleme sonucu ortaya al veya sat komutlari çikaran göstergedir.

FIYAT MARJI: Bir hisse senedinin seans içinde önerilebilecek en düsük ve en yüksek fiyat araligini olusturur. Fiyat marji her hisse için baz fiyatin %10 alti ve üstü seklinde otomatik olarak hesaplanir. Rüçhan hakki kupon pazarinda ise fiyat marji %25’dir.

FIYAT ÖNCELIGI: Hisse senetleri piyasasinda, daha düsük fiyatli satim emirlerinin, daha yüksek fiyatli satim emirlerinden; daha yüksek fiyatli alim emirlerinin, daha düsük fiyatli alim emirlerinden önce karsilanmasini ifade eder.

FIYAT ADIMI: Her hisse senedi fiyati için bir defada gerçeklestirilebilecek en küçük fiyat degisimidir. Bu adimlar baz fiyat araligina göre belirlenir.

Baz Fiyat Araligi Fiyat Adimi
· 10-1000 TL - 10 TL
· 1.025-2.500 TL - 25 TL
· 2.550-5.000 TL - 50 TL
· 5.100-10.000 TL - 100 TL
· 10.250-25.000 TL - 250 TL
· 25.500 –50.000 TL - 500 TL
· 51.000-100.000 TL - 1.000 TL
· 102.500-250.000 TL - 2.500 TL
· 255.000- 500.000 TL - 5.000 TL
· 510.000 TL ve üstü - 10.000 TL

FIYAT-KAZANÇ ORANI: Hisse senedi fiyatinin hisse basina kar rakamina oranidir.

FORMASYON: Fiyat grafiginin belirli bir dönem içinde çizdigi seklin bilinen bir geometrik sekile benzemesiyle olusur.

GARANTI MEKTUBU: Bankalarin belirli bir isin yapilmasi , bir malin teslimi veya bir borcun ödenmesini taahüt ederek, taahütlerine sadik kalacaklarini ve borçlarini belirten vadede ödeyeceklerini gösteren belgedir.

GÖZALTI PAZARI: Hisse senetleri Borsa'da islem gören sirketlerin hisse senetleri islemleri ile ilgili olarak olagandisi durumlarda yada hisse senetleri Borsa'da islem gören sirketler tarafindan kamuya aktarilacak bilgilerin zamaninda, dogru olarak aktarilmadigi durumlarda, ilgili sirketlerin sürekli denetim, gözetim ve sürekli kontrol altinda tutulabilmesi için açilmistir.

GÜÇ GÖSTERGESI: Belirli bir dönemdeki fiyat degisiminin baska bir döneme göre fiyat degisimini karsilastirarak ortaya çikan farki analiz eden göstergedir.

HALKA ARZ: Sermaye piyasasi araçlarinin satin alinmasi için her türlü yoldan halka çagrida bulunulmasini, halkin bir anonim ortakliga katilmaya ve kurucu olmaya davet edilmesini, hisse sentlerinin borsa da islem görmesini ifade eder.

HAREKETLI ORTALAMA: Belirli bir dönem araligindaki kapanis fiyatlarinin en son baz alinan fiyatin agirligi daha yüksek, ilk baz alinan fiyatinin agirligi ise daha düsük olacak sekilde hesaplanmasiyla olusturulan ortalamadir. Hareketli ortalama, Basit ortalamaya göre daha hizli hareket eder.

HAZINE: Devletin tasarruflarini ve mali islemlerini idare eden kurumdur.

HAZINE BONOSU: Hazine tarafindan vadesi 1 yildan kisa süreli olarak çikarilan ve iskontolu olarak islem gören borçlanma senetleridir.

HISSE SENEDI: Anonim ortaklilar tarafindan çikarilan ve anonim ortakligin sermayesine belirli bir katilma payini temsil eden kiymetli evraktir.

HISSE SENEDI IHRAÇ FIYATI: Sirket tarafindan çikarilisi asamasinda satisa sunuldugu fiyattir.

HISSE SENEDI ILE DEGISTIRILEBILIR TAHVIL: Önceden belirlenen bir zamanda tahvilin hisse senedi ile degistirilmesini öngören tahvil türüdür.Böyle bir tahvil ihracinin temelinde yeni kurulan bir anonim sirketin kolay borçlanabilmesini saglamak yatar.

HISSEDAR: Bir anonim sirketin hisse senedine sahip olan sahistir.

HISSE SENEDI PIYASA FIYATI: Bir pay senedinin sermaye piyasasinda alinip satildigi fiyat, o pay senedinin piyasa fiyatidir.

HISSE SENEDI BORSA FIYATI: Hisse senedinin borsadaki arz ve talep kosullarina göre olusan fiyatidir.

HISSE SENEDI FONU: Portföyünün en az %51’ini devamli olarak hisse senetlerine yatirilmis fonlardir.

HISSE SENEDI ENDEKSI: Hisse senedi piyasasinin genel bir göstergesi olan endeks, kapsamindaki hisse senetlerinin fiyatlari ve halka açiklik oranlari baz alinarak hesaplanir. Piyasa performansi hakkinda genel bir bilgi verir.

IMF: (Uluslararasi Para Fonu ) Uluslararasi para sistemi ile ilgili dogan gelisme ve sorunlar konusunda üyeler arasinda dayanisma saglar, çok yanli bir uluslararasi ödeme sistemini gelistirir, üye ülkelerin kisa dönemli kredi gereksinimlerini saglar, üye ülkelerin dis ödemeler bilançosunda ortaya çikan dengesizliklerin giderilmesine yardimci olur.

IÇERDEN ÖGRENENLERIN TICARETI: Sermaye piyasasi araçlarinin degerini etkileyebilecek, henüz kamuya açiklanmamis bilgileri kendisine veya üçüncü kisilere menfaat saglamak amaciyla kullanarak sermaye piyasasinda islem yapanlar arasinda firsat esitligini bozacak sekilde haksiz yarar saglamak veya bir zarari bertaraf etmektir.

IKILI TEPE FORMASYONU: Hissenin belirili bir zaman araliginda ayni tepeyi ikinci kez olusturduktan sonra fiyatin iki tepe arasinda olusan çukur seviyeye kadar düsmesi halidir. Fiyatlarin büyük düsüsler öncesinde olusturdugu formasyondur. Formasyon hedefi, tepedeki fiyattan iki tepe arasinda olusan dipteki fiyatin çikarilmasi ve bu farkin tekrar dip fiyattan çikarilmasiyla bulunur.

IKILI DIP FORMASYONU: Hissenin belirli bir zaman araliginda ayni dip seviyeyi ikinci kez olusturduktan sonra iki dip seviye arasinda olusan tepe seviyenin asilmasi durumudur. Fiyatlarin büyük çikislar öncesinde olusturdugu formasyondur. Formasyon hedefi, iki dip arasinda yapilan tepe fiyattan dip seviyedeki fiyatin çikartilmasiyla ve bu farkin tepe fiyata eklenmesiyle olusan degerdir.

IKINCIL PIYASA: Menkul kiymetleri ihraçdan alanlar bunlari tekrar paraya çevirmek istediklerinde islemlerin gerçeklestirildigi piyasalardir.

IMKB TAKAS ve SAKLAMA BANKASI A.Ş: Sermaye piyasasinda faaliyet gösteren banka ve araci kurumlara saklama ve takas hizmeti veren kurulustur.

INDIKATÖR: Son fiyatin ve hacmin önceki fiyatlar ve hacimler ile mukayesesini yaparak olusturulan kilavuz grafik ve /veya göstergedir.

ISLEM SAATLERI:

Pazarlar Seans Saatleri 
Ulusal Pazar
Bolgesel Pazar
Yeni Şirketler Pazarı 09:30-12:00 (birinci seans)
14:00-16:30 (ikinci seans) 
Gozalti Pazari 14:00-15:00 
Birincil Piyasa 11:00-12:00 
Resmi Muzayede Pazarı 11:00-12:00 
Ruchan Hakki Kupon Pazari ilgili pazar saatlerinde 
Toptan Satışlar Pazarı 11:00-12:00

ISLEM HACMI: Her hisse senedi için gerçeklesen islemlerdeki hisse senedi sayisi ile islem fiyatinin çarpilmasiyla elde edilen degerlerin toplamidir. Tüm hisse senetlerinin islem hacimleri toplami, piyasanin toplam hacmini olusturur.

ISLEM MIKTARI: Bir seansda yada belli bir dönemde alinip satilan menkul kiymet adedidir.

ITFA: Bir borcun ödenerek kapanmasidir.

KAÇIS SEVIYESI: Önemli bir destek seviyesinin bir kaç kez test edilerek belirginlesmesinden sonra, bu seviyenin altina düsülmesi durumunda fiyatlarin bir alt seviyedeki destek seviyesine kadar düsebilecegi kabul edilen seviyedir.

KAMBIYO: Madeni ve Kagit para seklindeki tüm yabanci ülke paralari ve bu paralarla ödeme yapabilen her tür hesap, belge, bono,poliçe, çek vb. parasal araçlarin tümüne kambiyo denir.

KANUNI YEDEK AKÇE: Bankalar tarafindan bir emniyet fonu olarak ve olasi zararlarini karsilamak amaciyla kardan ayrilan paya denir.

KARMA FON: Hisse senetleri, borçlanma senetleri, altin ve diger kiymetli madenlerin en az ikisinden olusan ve her birinin degeri fon portföy degerinin %20’sinden az olmayan fonlardir.

KAPANIS FIYATI: Bir seansda borsa kaydina alinan en son islemin fiyatidir.

KAPITALIZASYON: Herhangi bir isletmenin birikmis yedek akçe ve karinin sermaye artiriminda kullanilmasina denir.

KAR: Toplam hasilattan toplam maliyetin düsmesi ile elde edilen degerdir.

KARA PARA: Yasal islerden eldeeilmemis veya vergisi ödenmemis paraya denir.

KISA DÖNEMLI GÖSTERGE: Fiyat degisimlerinde kisa bir zaman dilimini baz alarak hizli komutlar olusturan göstergedir.

KIYMETLI EVRAK: Kambiyo senetleridir. Kiymetli evrak olarak çek, bono, tahvil hisse senedi ve poliçe yi sayabiliriz.

KONSOLIDASYON: Uluslararasi borç islemlerinde bankalarin ya da direkt olarak borçlu olan ülkenin, vadesi gelen bir borcun daha uzun süreli bir vadeye uzatilmasi islemidir.

KONVERTIBILITE: Bir ülkenin yerel parasinin serbest döviz piyasasinda diger yabanci paralara ve altina dönüsebilme özelligidir.

KOPUS SEVIYESI: Önemli bir direnç seviyesinin bir kaç kez test edilerek belirginlesmesinden sonra, bu seviyenin asilmasi halinde fiyatlarin bir üst seviyedeki direnç seviyesine kadar çikabilecegi kabul edilen seviyedir.

KREDI: Mali kurumlarca kisi ve kuruluslara verilen borç paraya denir.

KREDILI MENKUL KIYMET ISLEMLERI: Bir araci kurulus nezdinde müsteri adina kredi hesabi açilmasi kosuluyla müsteri ve araci kurulus arasinda yapilacak sözlesme hükümleri çerçevesinde menkul kiymet alinmasidir.

KUPON: Tahvil ve hisse senetlerine ekli parça veya parçalardir.

KURTAJ: Borsa üyelerinin araci olarak yaptiklari her borsa islemi için müsterilerinden aldiklari komisyondur.

KÜSÜRAT EMIR: 1 lotun içerdigi hisse senedi sayisindan daha az miktarlar için verilmis emirlerdir. (lot alti emirler) Küsürat emirler fiyatsiz girilir. Küsürat emirler ilgili hisse senedinin lot piyasasinda islem gördügü en son fiyattan gerçeklesir.

LIMITLI EMIR: Emri veren alicinin, islemin gerçeklesmesi için kabul ettigi en yüksek fiyati, saticinin ise satmaya razi oldugu en düsük fiyati belli ettigi emir tipidir.

LIKITIDE: Para piyasasinda islem gören para ve para niteliginde degisim ve deger ölçüsü araçlari için kullanilmaktadir.

LIKIDITE ORANI: Kisa vadede nakde dönüsebilecek dönen varliklarin, kisa vadeli borçlari karsilama gücünü gösterir.

LIKIDITE RISKI: Sahip olunan kiymetin istenildiginde paraya çevrilememesini, kiymetin cari piyasa degerinin altinda elden çikrilmasini ifade eder.

LIKIT FON: Vadesine 90 günden az kalmis sermaye piyasasi arçlarindan olusan fonlardir.

MALI ENDEKS: Mali sektörde yer alan sirketlerin hisse senetlerinin fiyatlarindaki degismeler dikkate alinarak haesaplanan hisse senetleri piyasasi endeksidir.

MANÜPLASYON: Piyasada canlilik yaratmak amaciyla suni olarak alim/satim yapmaktir.

MACD GÖSTERGESI: (The Moving Average Convergence / Divergence: hareketli ortalamalarin Uyumlulugu ve Uyumsuzlugu)
MACD’de 26 günlük hareketli ortalamadan 12 günlük hareketli ortalama çikarilir. Daha sonra çikan farkin 9 günlük hareketli ortalamasi alinir.
MACD "al” komutunu kesisme yukari dogru oldugunda "sat” komutunun ise kesisme asagiya dogru oldugunda verir.


MENKUL KIYMET: Ortaklik veya alacaklilik saglayan belli bir meblagi temsil eden, yatirim araci olarak kulanilan dönemsel gelir getiren, misli nitelikte seri halinde çikarilan, ibareleri ayni olan ve sartlari kurulca belirlenen kiymetli evraktir.

MENKUL KIYMET IHRACI: Sermaye piyasasi arçlarinin ihraççilar tarfindan çikarilip halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satisidir.

MENKUL KIYMET IRADI: Menkul ve gayri menkullerden elde edilen faiz, kira, rant gibi hasilati ifade etmektedir.

MERKEZ BANKASI: Banknot ihraç eden, hükümetin para ve kredi politikasini yürütmede yardimci olan, veznedarlik görevini üstlenmis, devletin iktisadi ve mali danismanligini yapan bir kurumdur.

MEVDUAT: Belirli dönem için geri ödemek kosuluyla belirli bir bedel karsiliginda mevduat sahibi kisilerce bankalara tevdi edilen paradir.

MÜSTERI BAZINDA SAKLAMA: 1995 yilindan itibaren borsa yatirimcilarinin borsa üyeleri nezdindeki saklama hesaplarinin Takasbank nezdinde eslenerek müsterinin kod ve sifresini kullanarak Takasbank nezdindeki bakiyesini takip edebilmesini saglayan hizmettir.

MOMENTUM : Momentum bugünkü fiyatin baz alinan önceki fiyata bölünmesi sonucu ve sonucun 100 etrafinda salinmasiyla olusur. Momentum baz alinan kendi agirlikli ortalamasinin üzerine çiktiginda”al” komutu, düstügünde ise "sat” komutu verir.

MÜSTERI EMRI: Borsa üyelerine müsterileri tarfindan verilen alim satim emirleridir.

NOMINAL DEGER: Hisse senedinin veya tahvilin sahip oldugu en küçük küpürün üzerinde yazili olan degerdir.

NORMAL EMIR: Küsüratsiz tam olarak 1 lot ve katlarindan olusan emirdir.(1 lot = 1.000 adet )

NOMINAL DEGER: Hisse senedi için pay senedinin üzerinde yazili olan fiyattir.

OPSIYON SÖZLESMESI: Alan tarafa üzerine opsiyon yazilan mal veya kiymetin gelecekte belirli bir tarihte belirlenen miktarda alma veya satma hakkini saglayan sözlesmedir.

ÖDENMIS SERMAYE: Esas sermaye sistemine tabi ortakliklarda, ortaklarca taahhüt edilen sermayenin nakden ödenmis kismidir.

ÖZEL EMIR: Yönetim kurulu tarafindan menkul kiymet bazinda belirlenen hisse sayisini asan ve baska bir özel emir ile eslendiginde eksper onayi ile gerçeklestirilen emirdir.

PARA PIYASASI: Kisa vadeli fon arz ve talebinin karsilandigi piyasadir. Para Piyasasi Araçlari; para, mevduat, kredi ve sosyal güvenlik fonlaridir.

PAY BASINA TEMETTÜ: Bir dönemde ortaklara dagitilmasina karar verilen toplam kar payinin o döneme ait hisse senedi sayisina bölünmesi ile bulunur.

PIYASA FIYATI: Bir menkul kiymetin piyasadaki arz ve talebe göre olusan fiyatidir.

PIYASA RISKI: Yatirimcilarin beklentilerindeki degismelerden dolayi menkul kiymetlerin fiyatlarinda degismelerin ortaya çikmasi ile zara olusmasidir.

PLASMAN: Yapilmis olan bir yatirimin el degistirmesidir. Ekonomi için ek bir yatirim degil sadece yatirimcinin degismesidir.

PORTFÖY: Bir yatirimcinin sahip oldugu menkul kiymetlerin tümüne verilen addir.

PORTFÖY YÖNETICILIGI: Sermaye piyasasi araçlarindan olusan portföylerin müsterilerle yapilacak portföy yönetim sözlesmesi çerçevesinde vekil sifatiyla yönetilmesidir.

PRICE OSCILLATOR : (Fiyat Göstergesi)
Fiyat göstergesi iki farkli hareketli ortalama arasindaki farki yüzdesel veya puansal olarak hesaplar.
Eger kisa dönemli hareketli ortalama uzun dönemli ortalamalarin üzerine çikarsa "al” komutu, altina düserse "sat” komutu olusur.

REPO: Bir menkul kiymetin islem baslangiç valöründe satilip bitis valöründe geri alinmasini ifade eder. Repo yapan taraf parayi kullanan taraftir.

RESMI MÜZAYEDE PAZARI: Mahkemelerin, icra dairelerinin ve diger resmi dairelerin borsada yapilmasini gerekli gördükleri hisse senedi islemlerinin gerçeklestirildigi pazardir.

REZERV PARA: Uluslararasi mali kuruluslar ile hükümetlerin ellerinde bulundurduklari altin ve döviz’e verilen addir. 

RISK: Istenmeyen sonuçlarla karsilasma olasiligidir.

RÜÇHAN HAKKI: Bedelli sermaye arttirimlarina mevcut ortaklarin öncelikle katilma hakkidir. Sözkonusu hak hisse senedine bagli yeni pay alma kuponlari karsiliginda ve ayrica hisse senedi ibrazina gerek kalmaksizin yapilir.

RSI GÖSTERGESI : (Relative Strength Index : Relatif Güç Indeksi)
1. RSI çogunlukla 70 ile 30 arasinda hareket eder.
2. 70’in üzerinden asagi inerken "sat” komutu olusur.
3. 302’nin altindan yukari dogru çikarken "al” komutu olusur.
4. Gösterge ile fiyat grafigi arasinda olusan agirliklarda aykirilik pozitif ise fiyat yönünün devam edecegini, aykirilik negatif ise fiyat yönünün degisecegini gösterir. Örnegin: Fiyat 7000 TL de iken gösterge 60 da olsun. Fiyat 8000’e çiktiginda göstergede çikiyorsa bu olumludur. Ancak daha önce yapilan 8000 zirvesiyle ayni seviyeye gelindiginde gösterge daha önceki zirvedeki seviyesinin altinda kalirsa bu olumsuzdur. Fiyat göstergelerinin”sat” komutlari çalisabilir.

SAKLAMA: Takasi gerçeklestirilen menkul kiymetlerin organize olmus ve kabul görmüs kuruluslarca muhafaza edilmesidir.

SERMAYE: Üretimde kullanilan ve kendileri de üretilmis olan mallardir.

SERMAYE ARTIRIMI: Bir sirketin esas sermayesine karsilik olan hisse senetlerinin bedelleri ödendikten sonra genel kurul karari ile yeni hisse senedi çikarilarak sirket sermayesinin arttirilmasidir.

SERMAYE PIYASASI: Orta ve Uzun vadeli fon arz ve talebinin karsilastigi piyasadir. Vade bir yildan fazla olmalidir. Sermaye Piyasasi Araçlarindan baslicalari; hisse senedi, tahviller ve hazine bonolaridir. 

SERMAYE PIYASASI KURUMLARI: Araci kuruluslar yatirim ortakliklari, yatirim fonlari ve sermaye piyasasinda faaliyet göstermesine izin verilen diger kurumlardir. 

SERMAYE PIYASASI KURULU: Sermaye Piyasasi Kanunu ile verilen görevleri yapmak üzere kurulmus tüzel kisilige ait kurumdur.

SERMAYE ARTTIRIMI: Yeni hisse senedi ihraç edilerek mevcut ödenmis yada çikarilmis sermayenin arttirilmasidir.

SINAI ENDEKSI: Sadece sanayi sektöründe yer alan sirketlerin hisse senetlerinin fiyatlarindaki degismeler dikkate alinarak hesaplanan hisse senetleri piyasasi endeksidir. 

SPEKÜLASYON: Bireyin gelecekle ilgili beklentileri dogrultusunda fiyat ya da döviz kurundaki degismelerden bir gelir elde etmek amaciyla yapilan islemdir. 

STOK DEVIR HIZI: Stoklarin yil içinde kaç kez satislara dönüstügünü göstermektedir.

SWAP: Faiz oranlari ile döviz kurlarindaki degismeler sonucunda ortaya çikan riski en aza indirmek amaciyla gelistirilmis islemdir.

TABAN FIYAT: Hisse senetlerinin bir seans içerisinde görebilecegi en düsük degerdir.

TAHVIL VE BONO FONU: Portföyünün en az %51’inin devamli olarak borçlanma araçlarina yatirilmis fonlardir. 

TAKAS: Borsa üyelerinin sattiklari menkul kiymetleri takas merkezine teslim etmeleri, aldiklari menkul kiymetleri de takas merkezinden almalari, ödemelerini ve tahsilatlarini da burada gerçeklestirmelerini kapsar. 

TAKOZ FORMASYONU: Devam eden hareketde yorgunluk olustugunu belirtir. Yükselen takoz ve düsen takoz olmak üzere iki çesit vardir.

TASARRUF: Gelirden tüketimin çikartilmasi ile elde edilir. 

TASARRUF MEVDUATI SIGORTA FONU: Tasarruf mevduati sahiplerini belirli bir tutara kadar ilgili bankanin ödeme yetersizligi riskine karsin sigorta etmektir.

TAVAN FIYAT: Hisse senetlerinin bir seans içerisinde görebilecegi en yüksek fiyattir.

TEKEL: Tek bir satici ve karsiliginda çok miktarda alici olan piyasadir.

TEKNIK ANALIZ: Hisse senedi veya borsa endeksi fiyatinin ya da islem miktarinda meydana gelen degismelerin genellikle grafiklerle açiklanmasi ve gelecege yönelik trend belirleme aracidir.

TEMEL ANALIZ: Hisse senetlerinin gerçege en yakin fiyatlarini bulmaya yönelik bir yöntemdir. 

TEMERRÜT: Taahhütlerinin gerektirdigi ödeme veya menkul kiymet teslimatlarini belirlenen süreler içinde gerçeklestirmeyen borsa üyesi, herhangi bir ihbara gerek kalmaksizin temerrüde düsmüs sayilir.

TEMETTÜ: (KAR PAYI) Ortaklarin dönem içinde elde ettikleri kardan mevcut 
ortaklarin pay alma hakkidir.

TEMETTÜ GETIRISI: Hisse senedinin yillik getirisidir. 

TEMINAT MEKTUPLARI: Alici ile satici arasindaki güvenin saglanmasi için bir banka araciligina ihtiyaç duyulur. Bankalar borçluya kefil olarak bu güveni saglar..

TERS REPO: Bir menkul kiymetin baslangiç tarihinde alinip bitis tarihinde gersi satilmasi islemidir. Ters repo yapan parayi kullandiran taraftir.

TOPTAN SATISLAR PAZARI: Önceden alicilari belirli olan yada olmayan, belirli bir miktarin üzerindeki hisse senedi islemlerinin organize bir piyasada gerçeklestirilmesini saglamak amaciyla kurulmustur.

TREND: Bellirli bir zaman dilimi araliginda belli bir seyiri olusturan degerlerde ortaya çikan sürekli artma ya da azalmalari ifade eder.

ULUSAL PAZAR: Burada islem gören bütün sirketler, IMKB tarafindan önceden belirlenmis kotasyon sartlarini tümüyle karsilayan sirketlerdir. Ulusal pazardan seçilmis 100 sirkete ait hisse senetleri IMKB-100 Endeksini olusturmaktadir.

ÜÇGEN: Teknik analizde hisse senedi fiyatinin eristigi en yüksek fiyat ile en düsük fiyat arasindaki farkin önce genisleyip sonra daraldigi grafiktir.

VADELI ISLEM SÖZLESMESI: Sözlesmenin taraflarini belirlenen ileri bir tarihte üzerinde anlasilan fiyattan standartlastirilmis miktardaki bir mali veya kiymeti alma veya satma yükümlülügüne sokan sözlesmedir.

VALÖR: Kredi ya da mevduat için bankaca faizin isletilmeye baslandigi tarihe denir.

YATIRIM: Belli bir getiri saglamak amaciyla, belirli vadelerde birikimlerin yatirim araçlarina baglanmasidir.Yatirimci yaptigi yatirimin maliyetini üstlenir. Bu onun riskidir. Eger yatirimci kendi öz fonlarini kullanarak yatirim yapiyorsa, en azindan bu fonlarin maliyetini karsilamasi gerekir. Yatirimci, elindeki bu fonlarla tahvil alis satisi veya vadeli mevduat ile faiz geliri de saglayabilir. Faiz hadleri, gelir seviyesi, borçlanabilme imkanlari ve yatirimcinin sahip oldugu risk anlayisi, yatirimi etkileyen unsurlardandir.

YATIRIM DANISMANLIGI: Müsterilere sermaye piyasasi araçlari ile bunlari ihraç eden ortaklik ve kuruluslar, yönlendirici nitelikte yazili veya sözlü yorum ve yatirim tavsiyelerinde bulunulmasi faaliyetidir.

YATIRIM FONLARI: Halktan katilma belgeleri karsiligi toplanan paralarla belge sahipleri hesabina, olusturulan portföyü isletmek amaciyla kurulan malvarligidir.

YATIRIM ORTAKLIKLARI: Sermaye piyasasi araçlari ile altin ve diger kiymetli madenler portföyü isletmek üzere anonim ortaklik seklinde ve kayitli sermaye esasina göre kurulan sermaye piyasasi kurumlaridir.

YENI SIRKETLER PAZARI: Yeni kurulmus olmakla beraber, büyüme potansiyeli tasiyan sirketlerin hisse senetlerinin borsada islem görmesi amaciyla kurulmustur.

YÜKSELEN ÜÇGEN FORMASYONU: Fiyatlarin çikarken ayni seviyede direnç olusturmasina karsilik düserken daha üst seviyede dip yapmasiyla olusan sekildir. Fiyatlarin belirgin bir prim yapmadan önce olusturdugu formasyondur. Formasyon hedefi ise formasyonun direnç seviyesi ile en düsük fiyatli günü arasindaki farkin direnç seviyesine eklenmesiyle bulunur.

YÜKSELEN TAKOZ: Büyük düsüslerden önce olusur. Yukari dogru açisi olan bir üçgen görünümündedir. Takozun uçlarina dogru çikis güç kaybeder. Hacim artisi olmaz,hacim daralir. Hacim yükselen fiyati onaylamaz. Takozun yükselen destek çizgisi kirildiginda, düsüs takozun boyunun üçte iksi kadar olur.

ZAMAN ÖNCELIGI: Hisse senetleri piyasasinda, fiyat esitligi halinde sisteme zaman açisindan daha önce kaydedilmis emirlerin öncelikli karsilanmasidir.

KAFİAD